Różnią się między sobą kształtem, grubością, miękkością czy dodatkami, zawsze jednak uwodzą aromatycznym, korzennym zapachem przypraw, przywołującym na myśl zimowe wieczory i rodzinną atmosferę Świąt Bożego Narodzenia. Pierniki, w przeszłości uważane za symbol dobrobytu i produkt luksusowy, dostępny jedynie najbogatszym mieszkańcom miast hanzeatyckich, zajmują obecnie czołowe miejsce wśród najpopularniejszych słodkości naszego kontynentu. Mimo największej popularności w okresie zimowym, jest to absolutnie całoroczny rarytas, który już dawno wykroczył poza tradycyjne formy zyskując coraz to nowe oblicze.
Choć pierniki uważane są za polski przysmak, tak naprawdę pochodzą z okolic dzisiejszej Holandii, a sama tradycja ich wypiekania kultywowana jest w różnych częściach Europy – i nie tylko. Są oczywiście niezwykle popularne w Niemczech, które słyną z miłości do tych słodkich, zniewalających w smaku specjałów, jednak pierniki - w różnych postaciach - pojawiają się także ma stołach innych mieszkańców Starego Kontynentu.
Francuzi zajadają się pikantnym chlebem miodowym, znanym jako pain d'épices, w Szwajcarii królują lukrowane pierniczki z Bazylei, w krajach północy zaś - cieniutkie piernikowe ciasteczka w kształcie zwierząt i serduszek.
Prawdopodobnie najlepiej rozpoznawalnymi piernikami XXI wieku, dzięki kulturze masowej, są brytyjskie ludki, zdobione różnymi polewami.
Polska nazwa piernik pochodzi od starodawnego słowa pierny (czyli pieprzny) i odnosiła się właśnie do intensywnych przypraw w nim zawartych. Zamożniejsi obywatele chętnie używali go jako zakąski do wódki, damy zaś z lubością raczyły się nim podczas podwieczorków.
Najstarszy zachowany polski przepis na wypiek piernika pochodzi z 1725 roku i zanotowany został nie w książce kucharskiej, ale poradniku medycznym. Początkowo bowiem ciasto to było nie tylko przysmakiem, ale i lekarstwem, które zalecano w razie niestrawności oraz w czasie przeziębienia.
Pierniki, dzięki swemu niepowtarzalnemu aromatowi zyskały niezwykłą popularność i są bardzo chętnie wypiekane w wielu domach. Przepisów na pierniki jest bez liku, można więc tworzyć je na wiele sposobów, jednak pewien kanon smaków związanych z piernikami jest od wielu lat nierozłączny i chyba zawsze pozostanie niezmienny zarówno w domowych wypiekach jak i w tych, gotowych kupnych.
Czy istnieje jednak jakiś wzór i przepis na piernik idealny? Wszystko zależy od gustu – a te potrafią być bardzo zróżnicowane.
- Dobre pierniki powinny być wyjątkowo aromatyczne, puszyste i mięciutkie. Powinny przyjmować zróżnicowane kształty, cieszyć podniebienie bogactwem wyrazistych przypraw, soczystym wypełnieniem lub słodkim, lekko kruszącym się lukrem – mówi Maria Biegier z firmy Lambertz – jednej z najstarszych firm cukierniczych na świecie, od prawie 300 lat specjalizującej się między innymi w wypieku pierników.
- Wśród obowiązkowych piernikowych dodatków niezmiennie od lat królują orzechy, miód, orzeźwiająca skórka pomarańczowa oraz oczywiście czekolada, która doskonale współgra z podstawowymi, korzennymi nutami ciasta piernikowego. Coraz bardziej popularnym dodatkiem, który także świetnie pasuje do aromatów piernika jest rum, który w połączeniu chociażby z nadzieniem wiśniowym tworzy zniewalającą fuzję smaków, której nie sposób się oprzeć. Szczególnym uznaniem wśród miłośników piernika, i to nie tylko w okresie bożonarodzeniowym, cieszą się miękkie pierniczki z orzeźwiającym, owocowym nadzieniem, na przykład śliwkowym czy porzeczkowym. Ich przygotowanie w domu jest bardzo czasochłonne, dlatego tej odmiany piernika szczególnie chętnie konsumenci poszukują wśród sklepowych słodkości – dodaje Maria Biegier z Lambertz Polonia.
Jak wiele wyrobów kulinarnych, także piernik doczekał się kilku legend na temat swojego powstania. Jedna z wersji głosi, że wymyślił go przez przypadek pewien czeladnik, który w wyniku pomyłki dodał do ciasta korzenne przyprawy. Efekt tak przypadł mu do gustu, że postanowił nowy produkt niezwłocznie wprowadzić do swej cukierni. Wyjątkowy smak podbił serca jego klientów, a piernik na stałe wpisał się w kulinarne menu miłośników słodyczy.
Obecnie pierniki wtopiły się w polską tradycję bożonarodzeniową i stały się jednym z najważniejszych symboli tych świąt. Różnokształtnych i różnokolorowych pierniczków nie może zabraknąć nie tylko na świątecznym stole, lecz także na choince - nawet jeśli w natłoku obowiązków, zabiegani i zapracowani nie mamy czasu, by zgodnie z tradycyjną recepturą przygotować je własnoręcznie.
